Het nieuwe station Krommerijn is een station bovenop de A27, tussen Lunetten en de Koningsweg. Een station dat fungeert als een poort naar Amelisweerd en de Utrechtse Heuvelrug. Station Krommerijn is een studie voor een alternatieve toekomst voor station Utrecht Lunetten en het aanliggende landschap. Dit station wordt wat ons betreft een poort naar het landschap. Het is een pamflet voor een nieuwe, maar noodzakelijke aanpak voor stedelijke verdichting: het landschappelijk systeem geeft richting aan de inrichting van het gebied, de verstedelijking volgt hierop. De basis van dit systeem is het landschap van de Kromme Rijn. Dit landschap legt verbanden met het buitengebied en de stad, verbanden in de tijd – de historische waterlinie – en verbindt de mens weer met de natuur.
Beweeg de slider van links naar rechts om de vogelvluchtfoto van de zuidoostelijke rand van Utrecht te vergelijken met het beeld van hoe het zou kunnen worden. Beeld: DS Landschapsarchitecten
Station Krommerijn is de gezamenlijke uitkomst van meerdere sessies van het door Architectuurcentrum AORTA in 2020 en 2021 georganiseerde Wat Als?/Wat Nu! programma. Dit programma bestond uit een reeks interviews over veranderingsaspecten zoals mobiliteit en politiek, en twee breed ingestoken online-ateliersessies. Casus was het toekomstige Utrechtse station Lunetten-Koningsweg. Dit is een van de grote randstations uit RSU 2040. Utrecht dichtbij: de tien-minutenstad, de ruimtelijke toekomststrategie voor Utrecht, die vlak voor de zomer werd goedgekeurd door de gemeenteraad. Met de Wat Als?/Wat Nu!-sessies over Station Lunetten-Koningsweg tastte AORTA alvast af wat dit zou kunnen betekenen. Wat als het landschap niet alleen belangrijk, maar zelfs leidend is bij de ontwikkeling van dit station en de bijbehorende stedelijke verdichting? Het team van SVP, IMOSS en DS Landschapsarchitecten discussieerde met de deelnemers over de kansen in het gebied en de haalbaarheid en noodzaak van een alternatieve, landschap-gerichte, aanpak.
Als het landschap de ontwikkeling van het gebied tussen Lunetten en de Koningsweg stuurt, dan vraagt dat om een samenhangende aanpak. Zes ruimtelijke principes helpen om de samenhang te bewaren. Deze principes zijn geënt op al aanwezige systemen en versterken en benadrukken deze. Ze hangen daarom ook nauw samen met de geschiedenis van Utrecht als stad aan de rivier en achter de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
1. Stroomgebied Kromme Rijn als systeem - Door dit gebied als systeem te benaderen wordt de rivier, maar ook de omgeving leidend bij de stedelijke ontwikkeling.
2. Station als natuurpoort - Op welk intercitystation stap je uit in een fantastisch UNESCO landschap? Dit uitgangspunt is de katalysator van de ontwikkeling.
3. 10-minutenlandschap - Binnen tien minuten lopend of met de fiets zijn waar je heen wilt. Dat lukt niet met de versnippering die het gebied rond het beoogde station nu nog kenmerkt. Het vraagt om goede en logische verbindingen, een netwerk van routes voor mens én dier.
4. Bundeling infrastructuur - Door infrastructuur slim te bundelen wordt het gebied ‘ontdriehoekt’ en ontstaat ruimte voor een aaneengesloten systeem van landschap, de basis van een gezonde stad.
5. Landschappelijke verstedelijking - Verstedelijking in het gebied is altijd gerelateerd aan de natuur: De grens tussen stad en landschap is gelaagd en permeabel, de stadsrand wordt ‘verlengd’ zodat bewoners maximaal profiteren van landschap en natuur.
6. Forten als wachters - De forten van het UNESCO werelderfgoed Nieuwe Hollandse Waterlinie vormen een snoer van gebouwde landschappelijke elementen. Zij ‘houden de wacht’ in een cirkelvormige banen om de stad.
