Op het terrein van de voormalige Prins Willem-Alexanderkazerne (PWA) in Gouda worden de komende jaren zo’n 220 woningen en zorgwoningen ontwikkeld. Er komt ook een splinternieuw zorgcentrum.
In opdracht van PWA Gouda B.V. (een samenwerking tussen OPEN Development en Vink Bouw) maakte SVP samen met CROSS Architecture en Haver Droeze het stedenbouwkundig plan, het beeldkwaliteitplan en een inrichtingsplan voor het gebied. Het plan kwam tot stand na een intensief participatieproces met de buurt onder begeleiding van De Wijde Blik. SVP en CROSS werken de komende tijd aan de uitwerking van de architectuur Een uitdagende opgave, niet in de laatste plaats vanwege de ambitie om een fors woningbouwprogramma in te passen en tegelijk een groene, campusachtige setting te creëren.
De voormalige kazerne ligt in de zestiger jaren buurt ‘Ouwe Gouwe’, ten noorden van het historische centrum van Gouda. De buurt is aan het vergrijzen. Het station is nog geen 10 minuten fietsen en ook de natuur is dichtbij met het oer-Hollandse polderlandschap van de Reeuwijkse Plassen. Hoewel ‘kazerneterrein’ misschien de associatie oproept van cultureel erfgoed, zijn op dit terrein geen monumentale gebouwen te vinden. Maar het is wel een plek met een bijzonder verhaal en veel potentie voor herontwikkeling. Een locatie die zich leent voor verdichten én vergroenen waarbij met een integrale aanpak een fijne, nieuwe woonomgeving kan ontstaan die bijdraagt aan doorstroming in de buurt.
Op het terrein is plaats voor een gemengd programma met veel verschillende woontypologieën. In totaal komen er 222 woningen voor verschillende doelgroepen waarvan eenderde sociaal, minimaal 10% middendure huur en midden en dure koopwoningen. Het programma richt zich in het bijzonder op senioren in de wijk. Ook het zorgcentrum dat bij de entree van de buurt een prominente plek krijgt, speelt slim in op de toenemende zorgvraag.
De nieuwe woongebouwen zijn op een speelse manier over het plangebied verspreid. Als je naar de massaopbouw van het stedenbouwkundig plan kijkt, zie je dat er een logische opbouw in de hoogte van de gebouwen is. De hoogste woontoren (elf verdiepingen) fungeert als landmark aan de Bodegraafsestraatweg. Dat past ook goed bij de grootschalige voorzieningen aan noordzijde met scholen en bedrijvigheid. De nieuwe bewoners hebben straks een prachtig uitzicht over de Reeuwijkse Plassen. Om goed aan te sluiten op het omringende woongebied, worden de gebouwen richting het zuiden juist lager. Zo blijven ook de groene ruimtes tussen de gebouwen goed bezond.
Het terrein is nu vrijwel volledig verhard. Naast de kantoorgebouwen ligt een in het oog springende bunker en daaromheen liggen grote parkeerterreinen. Het ‘versteende’ gebied dat eerst helemaal was afgesloten transformeren we tot een parkachtig gebied. Dat kan doordat het parkeren uit het zicht wordt opgelost onder een opgetild dek. Het dek is ingepast tussen de woongebouwen en krijgt een groene inrichting. Het ontwerp van het dek sluit aan op de parkachtige omgeving waar de twee bestaande bomenrijen, die refereren aan de in het gelid staande soldaten, zijn ingepast. Ook is in het park ruimte opgenomen voor waterberging. Het hele terrein krijgt zo een klimaatadaptieve inrichting.
We onderzochten de transformatiemogelijkheden van de bestaande gebouwen maar uiteindelijk leverde dat onvoldoende woonkwaliteit op. De bestaande gebouwen vormden een belemmering voor een goede parkeeroplossing. Wel is het de intentie materialen als betonnen kolommen van de huidige gebouwen te hergebruiken bij de nieuwbouw. Dat is een kostenbesparende maatregel die ook het milieu ten goede komt. De bijzondere historie van de kazerne en de bunker blijft zichtbaar door de contouren van de celstructuur van de bunker terug te laten komen in het landschapsontwerp.
In het beeldkwaliteitplan is een van de belangrijkste uitgangspunten dat de gebouwen alzijdig worden. Dat resulteert in een levendige aanblik aan alle zijdes van de gebouwen. Ondanks dat de dichtheid hoog is, vinden we het belangrijk dat het gebied niet als volgebouwd wordt ervaren. Het stelt in onze ogen extra eisen aan de bouwwerken, je wilt immers geen massale blokken maar een goede balans tussen gebouwen en groen. Dat lukt onder meer doordat de dakranden niet rechttoe rechtaan worden, maar speels in hoogte variërend. Een ander in het oog springend kenmerk is dat het gebouw met sociale huurappartementen een groene gevel krijgt. Dat is niet alleen mooi om naar te kijken, maar is ook fijn voor insecten en goed tegen hittestress.
