Een miljoen nieuwbouwwoningen is veel. Maar het complete areaal aan sociale huurwoningen naar een ABC-energielabel krijgen, dat is een nóg omvangrijkere opgave. In wederopbouwwijken moet het bovendien strategischer, ruimtelijk slimmer, kostenefficiënter en heb je erfgoed om op te bouwen. De bebouwing is na 50-60 jaar intensieve bewoning ‘op’ en de bewoners zijn niet meer dezelfde. Een meervoudige en complexe opgave dus, en dan begint het bij ons te stromen. De wijken gaan een nieuwe levensfase in. En daar kan SVP goed bij helpen.
Wie heeft zo’n renovatie van een complete wijk, die wel 15 jaar kan duren, echt goed in beeld? Dat is SVP durven we met decennia aan kennis en netwerk wel te zeggen. Wij hebben expertise van gebouwrenovatie tot gebiedsvisie, in de combinatie - en ertussen - ligt onze kracht. De kernvraag is: waar begin je? Vanuit het vernieuwen van het gebouw of vanuit de bredere visie op het gebied en de bewoners? SVP begrijpt beide perspectieven, heeft beide schaalniveaus in huis en brengt ze samen.
Hoewel wederopbouwwijken elk hun eigen karakter hebben, delen zij drie pijlers die tot op de dag van vandaag richtinggevend zijn voor vernieuwing. Allereerst is er het samenhangende ontwerp: bebouwing, stedenbouw en openbare ruimte zijn destijds als één geheel bedacht, wat zorgt voor een sterk en herkenbaar ruimtelijk kader. Daarnaast is de wijkgedachte essentieel; aan deze wijken ligt een duidelijke visie op samenleven ten grondslag, waarin collectiviteit, gemeenschapszin en sociale samenhang centraal staan. Tot slot is er de innovatieve bouwwijze, voortgekomen uit woningnood en schaarste aan materiaal en arbeidskrachten, die leidde tot de toepassing van industriële bouwmethoden. Deze drie fundamenten vormen samen de kern van de wederopbouwwijk en bieden ook vandaag waardevolle aanknopingspunten voor herontwikkeling.
De SVP-aanpak gaat uit van vijf centrale waarden: mensen, positie in de stad, schoonheid, groen en bouwkundige kwaliteit. Deze waarden zijn onder invloed van de tijd in een nieuw licht komen te staan, maar vormen nog steeds de bouwstenen voor de vernieuwde wijk. De urgentie ligt vaak bij één of enkele veranderde waarden, zoals een verouderd woningbestand, sociale ongelijkheid of een veranderde positie in de stad. Samen met stakeholders bepalen we de aanvliegroute, maar SVP neemt de overige waarden altijd mee in de aanpak. Want alleen dan ontstaat een toekomstbestendige wijk.
SVP organiseert verdiepende sessies voor bouwers, corporaties en gemeentes om operationeel denken in assets te verbinden met strategisch gebiedsdenken. Het gaat over stenen én over de buurt. SVP denkt mee met De Vernieuwde Stad, het netwerk van 25 grote, stedelijke en maatschappelijk betrokken woningcorporaties. Ook daardoor kijken we door meerdere brillen, en dat levert onverwachte meerwaarde op.
We gaan het niet hebben over waarover we het eens zijn. Om het gesprek over de opgave tussen stakeholders aan de voorkant te organiseren, heeft SVP het Dialoogwiel ontwikkeld. Met deze mapping-methode ontdekken we waar we het wél over moeten hebben. Dat levert tijdwinst en energie waarmee we samen alles uit een plan kunnen halen. Met onze expertise hebben we oplossingen voor de zaken waar we het wél over hebben. Het proces creëren waarin de juiste keuzes weloverwogen genomen kunnen worden, dat zien wij als onze taak. En dat lukt uiteindelijk altijd.
De groei van steden heeft de positie van veel naoorlogse wijken veranderd. Bedacht als rustige wijken op de overgang van stad en landschap, liggen ze nu vaak centraal tussen de oude stad en nieuw bebouwd gebied in. Dit veranderde perspectief opent nieuwe verstedelijkingskansen. Tegelijkertijd leeft er vaak bij de oorspronkelijke bewoners een verlangen naar hoe het vroeger was. In de gebiedsvisie voor Bussum-Zuid verstedelijken we, zonder de huidige bewoners uit het oog te verliezen. Voor de toevoeging van 1.000 woningen volgen we twee sporen. Zorgvuldig ingepaste ‘acupunctuur’ is gericht op doorstroming binnen de bestaande structuur. Daarnaast leidt integrale gebiedsontwikkeling rond het station tot een nieuwe hoogstedelijke buurt.
De Bijlmer is al lang niet meer die verre buitenwijk van Amsterdam en staat straks op de kaart als één van de hoogstedelijke centra in polycentrisch Amsterdam. In onze studie Op Dreef verdichten we flink, maar komen we ook met een narratief waarin mensen de kracht van hun Bijlmer herkennen. Met de transformatie van de hoge dreven naar stedelijke ruimte benutten we maar liefst 91 hectare ongebruikte grond en bieden we podium voor culturele diversiteit.
De aanpak van wederopbouwwijken is een kans om de huidige woningnood te verlichten. Maar hoe kun je slim verdichten terwijl je recht doet aan bestaande unieke kwaliteit van lucht, licht, ruimte en ook nog verbeteringen toevoegt? De structuur van de naoorlogse wijk leent zich om bouwstenen te herhalen. Zo verdichten we stempels met nieuwe types, verbeteren we de anonieme ruimte met ogen op straat. In onze gereedschapskist zitten slimme bouwstenen voor optoppen, koppen toevoegen en plinten transformeren. Zo vinden we passende plekken voor meer woningen en voor nieuwe doelgroepen. Met onze sociale en ruimtelijke gebiedsscan kunnen wij snel ontdekken waar het beschikbare budget het meeste effect heeft. Voor Hengelo Noord maakten we zo een strategische kansenkaart met transformatielocaties met hoge impact. Voor een woningcorporatie in Deventer onderzochten we in de studie Powerhouses hoe we locaties met slecht gebruikte garageboxen kunnen benutten voor kleinschalige modulaire woningen voor thuisloze jongeren.
We wonen meer alleen, eenzaamheid groeit en vergrijzing zonder voldoende ouderenzorg schept de noodzaak om binnen de wijk naar elkaar om te kijken. De oorspronkelijke wijkgedachte biedt een mensgericht perspectief dat ook aansluit bij die hedendaagse uitdagingen. Juist bij naoorlogse wijken met veel kwetsbare bewoners is dat essentieel. SVP koppelt die ruimtelijke en sociale opgaven. Zo is de herstructurering van de Hengelose Es met een mix van groot en klein het antwoord op het ‘Vriendschapsmodel’ van Broek en Bakema en is het een echt gemengde buurt geworden. Ook in de Staatsliedenbuurt in Zeist stapelen we geen stenen maar bouwen we een buurt. De ruimtelijke aanpak hangt samen met een sociale strategie, waarvoor we samenwerken met vaste partners. In 10 jaar tijd transformeren we stapsgewijs 300 identieke portiekwoningen naar ruim 600, in een toekomstbestendige mix.
De renovatie van de naoorlogse stad is niet langer enkel een financiële afweging. Vaak komt het onnodig tot sloop omdat de opgave te complex blijkt. Eeuwig zonde vinden wij. Sloop-nieuwbouw oogt op korte termijn goedkoper maar volledig vernieuwen is niet altijd beter. Het betekent vaak dat bewoners moeten verhuizen, huren stijgen en het karakter van de wijk verdwijnt. SVP begrijpt de werkwijze en belangen van diverse wooncorporaties. Na onze 40 jaar ervaring kennen we bovendien het DNA van veel corporaties en gemeenten. SVP heeft een goed beeld van wat mogelijk is met bestaande bebouwing en kent de bouwsystemen van toen en de technieken van nu. Als stedenbouwkundige en architect combineren we strategische én bouwkundige expertise - precies de mix die nodig is om integrale afwegingen te maken.
Of het nu gaat om slim hergebruik of gerichte vernieuwing: wij maken inzichtelijk wat elke keuze oplevert. Zo helpen we corporaties onderbouwd beslissen tussen sloop en nieuwbouw - met oog voor bewoners, betaalbaarheid en de ziel van de wijk. Een mooi voorbeeld is het project De Vijfheerenlanden in de naoorlogse wijk De Hagen in Vianen. In opdracht van de gemeente en LEKSTEDEwonen verrichtte SVP stedenbouwkundige studies naar herstructurering. Daarbij lag de focus op het versterken van het hart met een brede school, sportvoorzieningen en woningen, en op de renovatie en gedeeltelijke sloop-nieuwbouw van flats voor een betere verbinding met de omgeving. In de Botterstraat in Amsterdam bracht juist de toevoeging van een nieuwbouwblok met 16 woningen nieuw leven in de wijk. Deze inzet op sloop-nieuwbouw vormde een bewuste keuze die het woningaanbod verbreedde en een nieuwe doelgroep aantrok. Zo werd de getransformeerde naoorlogse buurt opnieuw gewaardeerd en beter afgestemd op de veranderende omgeving.
Woningnood, materiaalschaarste en personeelstekort. Dat waren toen de aanleidingen voor de systematische bouw van de naoorlogse stad. Herkenbaar? Dezelfde problematiek speelt nu. En ook nu zien wij systeembouw als een belangrijk deel van de oplossing. SVP heeft ruim 10 jaar ervaring met industrieel en modulair bouwen met meerdere prijswinnende circulaire flex woningbouwprojecten als bewijs van ons kunnen. In Apeldoorn voegen we een modulair woonconcept met nieuwe typologieën toe aan een laagbouw stempelwijk. We weten wat wel en niet werkt en kunnen veel technische kennis inbrengen. Met onze betrokkenheid bij het Netwerk Conceptueel Bouwen dragen we als ontwerper bij aan de matching tussen corporaties en de systeembouwende markt. SVP is het enige Nederlandse bureau waar de gebiedsvisie en de industriële bouwcomponent letterlijk naast elkaar aan tafel ontworpen worden. Dat levert ongekende voordelen in snelheid, kostenefficiëntie en ruimtelijke kwaliteit.
Desirée is een ervaren stedenbouwkundige die complexe opgaven benadert met een integrale blik. Ze beschikt over uitgebreide ervaring in stedelijke gebiedstransformaties, wat haar tot een waardevolle kracht maakt in het werken aan naoorlogse wijken. Voor Desirée draait kwaliteit niet alleen om ruimtelijke oplossingen, maar ook om het versterken van sociale samenhang en welzijn. Daarbij speelt het inspelen op klimaatverandering voor haar een vanzelfsprekend onderdeel van goed ontwerp.
Vragen? Of juist ideeën waarover je met ons wilt sparren? Neem contact op met Desirée!
